Yazar

İbrahim Güleroğlu

Şehirler ve Değerlerimiz

Şehirler yaşayan ölülerdir. Evet, yaşayan ölülerdir. Çoğunlukla toplu mezardır. Bazen birileri hortlasa da ölü hali değişmiyor. Görünen o ki dostlar; zenginleştikçe fakirleşiyoruz. Duygu fakiri, duygusuzluk zengini olduk. Çoğaldıkça azalıyoruz. Yükseldikçe aşağıya demir atıyoruz. Ne demek şehrin yaşayan ölü olması?     Eskiden olsa herkes birbirini tanır, merhabalaşır, yemekler ısmarlanır, evlere buyur edilirdi. Hatta otobüste yol parası ödetilmez, yaşlılara ve kadınlara yer verilirdi. Selamsız sabahsız beşeri ilişkiler olmazdı. Sıcak ve somut insani ilişkiler toplumu bir arada tutardı. Mahallenin ucundaki bir evde sorun olmuşsa diğer uçtakinin haberi olur, imkân varsa yardım edilirdi. Yaşlılara hürmet, oturmaları için yer hazırlamak, konuşmalarını dinlemek vs delikanlılıktı. Dede ve ninelerin bayram zamanlarında ilk durak olması, ellerinin öpülmesi, dualarının alınması, hatırlarının sorulması bereket kaynağıydı. Dede ve ninelerin samimi dua ve nasihatleri harçlıktan çok daha kıymetliydi. Otobüs veya tren yolculuklarında iki yabancı gibi durulmaz, hangi memlekettensin sorulu sohbetler açılır, şunu tanıyor musun ifadeli yakınlıklar açılır; daha sonra mola yerlerinde çay veya yemek yenilirdi. Cenaze veya hastalık olduğu zamanlar fedakârlık nasıl yayılırdı etrafa. Bunları uzatmaya gerek yok.    Kentleşme beraberinde yabancılaşmayı, güvensizliği ve sorunları getirdi. Modern zamanların olmazsa olmazı olabilir. Ancak görünen o ki Anadolu insanı değerlerini de kentlerin o soğuk betonlarına gömdü. Kırsaldan kente gidildiği zaman insan her zamankinden daha uyanık olması gerektiğini, ceplerine sahip çıkmasının lüzumluluğu, alışverişte dikkat etmesinin yaşam şartı olduğunu tecrübe eder. Öyle bir hal almış ki dostlar; selam almak vermekle borçlu çıkılacağına inanmış, “deli midir nedir neden selam verdi ki” türden hezeyanlar atar olmuşuz. Otobüste bir acezeye yer vermekle enayilik hisseden nesil türemiş. Yaşlılar moruk ve iskelet yığını görülerek mizah meselesi haline gelmiş. Anne evde hizmetçi, dışarıda karizma bozan parça; baba içerde kanka, dışarıda “bebeye bak babası ile geziyor” türünden küçüklük işaretleri olmuştur. Yakın akrabalar harçlık kaynağı olmaktan öteye geçemez olmuş. Güzelim muhabbet ortamları potansiyel suçlu manzarası kazanmış. Allah’ın emaneti, hayat yolculuğunun refakatçisi, huzur kaynağı kadınlar af buyurun “manita” seviyesine düşürülmüş, büyüsünü kaybetmiştir. Her iki ayaklı kendi menfaat ve çıkarı için sabah erkenden evden uykulu gözlerle çıkmakta, işe giderken “aman bana zarar vermeyen yılan bin yaşasın” türünden kurgularla negatif enerji yaymakta. Birde bunların sayısının çokluğunu düşünün. Apartmanlarda en fazla yan komşuyu tanıyor, üst ve alt komşuların isimlerini dahi bilmiyoruz. Üst komşulardan birisinin cenazesi olsun, haberi olmaz alttakinin. Karşı binada yangın çıksın, pencereden çekirdek çıtlayarak izler diğeri. Karşı takımın oyuncusu sakatlanınca sevinen, rakip partinin sıkıntısı olunca takla atan, amcaoğlu maddi sıkıntı çekince kendini üstte gören bir toplum yaşayan ölü olmazda ne olur? Toplu mezar değil de nedir? Şehirlerden köylere göçün hızlandığını, havaların düzelmesiyle yeşil alanlara hücumu, tatillerde şehirden uzaklara gitmeyi hayal ediyorsak eğer; şehirler duvarsız hapishane, doktorsuz koca birer hastane, ruhsuz birer beden olmuştur. Yanlış düşünüyorsam düzeltin.