Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi bünyesinde hizmet veren Trafik Yönetim Merkezini sizler için görüntüledik. Kahramanmaraş trafiğinin adeta kalbi konumunda olan Trafik Yönetim Merkezi hakkında Ulaşım Hizmetleri Dairesi Başkanı Yusuf Deliktaş ile görüştük. Sorularımıza içtenlikle cevap veren Ulaşım Hizmetleri Dairesi Başkanı Yusuf Deliktaş’a teşekkür ederken, keyifle okuyacağınızı umduğumuz röportajımızı sizlerin beğenisine sunuyoruz.

Trafik Yönetim Merkezi nedir?

Trafiğin devamlı olarak gözetlenmesi ve olası sorunların en hızlı şekilde tespit edilerek tedbir alınması amacıyla kurulan birimimizdir.  Merkezimizdeki personellerimiz olası trafik sorunlarından, şehri olumsuz etkileyen afet durumlarına ve daha bir çok hadisede devreye girer. Olayı en hızlı şekilde tespit eder, önlem alır veya sorunu giderir veya gidermesi için ilgili kuruma sevk eder. 

Ne tur hizmetler veriyorsunuz?

Şehrimizde muhtelif noktalarda bulunan 140 kamera ile trafik yönetimi.

DMS (Değişken Mesaj Sistemi) ile trafik yönetimi.

Yayalaştırılmış yollarda elektronik bariyerlerin yönetimi.

Sinyalize kavşakların optimize edilmesi.

Hadise yönetimi. 

Eski model trafik yönetimi ile yeni model trafik yönetimi arasındaki farklar nelerdir?

Eski model trafik yönetimi anlayışında kavşaklar tahmini sürelerle ayarlanır ve kaderine terk edilirdi. 

Sabah, öğlen, akşam veya hafta sonu trafiği değerlendirilmezdi. Kavşaklar tek bir planla çalışırdı.

Yeni model anlayışta tamamen dataya dayalı bir sistem yürütülmektedir. Kavşaklar kameralar veya elektronik teçhizatlar yardımı ile değişkenlik gösterdiği tüm zamanlarda %95 doğruluk oranında sayım yapılarak ayarlanmakta ve devamlı gözetilerek optimize edilmektedir. Yani yeni modelde tüm kavşakları izliyoruz ve sinyalizasyon sistemlerine merkezden müdahale edebiliyoruz. Sürücülerimiz zaman zaman yoğun trafik içerisinde kalabilirler, ancak bilmelidirlerki  biz oluşan yoğunluğu görüyoruz ve olabilecek en iyi senaryolarla yoğunluğu gidermeye çalışıyoruz. Kısacası onların derdi, bizimde derdimiz.

Trafik yönetim merkezindeki polisin rolü nedir?

İl Emniyet Müdürlüğüne bağlı Trafik Tescil ve Denetleme Müdürlüğü  ve Trafik Hizmetleri Şube Müdürlüğü trafik yönetiminde yetkili iki birimdir. Merkezimizde devamlı görev yapan polis arkadaşımız birimimiz ile  Trafik Tescil ve Denetleme Müdürlüğü arasındaki koordinasyonu sağlar ve dayanışma içerisinde çalışır. Bu ortak çalışmadan her iki birimde daha yüksek fayda sağlar. Örneğin kavşaklarda herhangi bir sebepten oluşan bir sorunda trafik polisleri kavşağa intikal ederek kavşak yönetimini ele alırlar. Yeni sistemde tüm kavşaklar kameralar ile gözetlendiği için bu tür sorun oluşan kavşaklara, kameralardan ilerisini ve gerisini görebildiğimiz için biz müdahale etmek isteriz. Böylece trafik polislerimizin üzerinden bir yük eksilmiş olur, onlarda böylece daha çok ihtiyaç duyulan bölgelerde kullanırlar bu iş güçlerini. Kısacası ortak çalışma sayesinde iki birimin de iş gücü daha efektif kullanılmış olur.

Bir kavşak yapımına nasıl karar verilir  ve nasıl çalıştırılır?

Öncelikle bir kavşak ihtiyacının doğması gerekir. Bu vatandaşlarımızdan gelen talepler ile olabilir veya belediyemiz sorumlu birimlerince ihtiyaç tespit edilmiş olabilir. Talep oluştuğunda gerekli ön bilgi incelemeleri yapıldıktan sonra ilk  UKOME (Ulaşım Koordinasyon Merkezi) toplantısında gündeme alınır. Bu toplantıda kavşağın yapılıp yapılmayacağı veya sinyalize olup olmayacağı gibi kararlar sorumlu birim temsilcilerince karara bağlanır. Kavşak yapılmasına karar verilmişse, kavşak planlaması için planlama müdürlüğü görevlendirilir. Planlama kavşak çizimini yapar ve gerekli onaylar alındıktan sonra imalat için proje Fen İşleri Daire Başkanlığına gönderilir. Fen işleri kavşağı yaparken aynı anda Trafik Hizmetleri Şube Müdürlüğümüz de imalata dahil olur ve kavşağın yatay ve düşey işaretlemelerini yapar. Aynı zamanda sinyalize bir kavşak olacaksa saha ekibimiz sinyalizasyon sistemlerini kavşağa monte eder. Eğer kritik bir kavşaksa aynı zamanda kamera sistemleri de birimimizce monte edilir. 

Kavşaklarda nasıl bir çalışma yapılır?

Çalışmaların tamamlanmasının ardından ortalama bir planla kavşak çalıştırılır ve aynı zamanda kavşak sayımlarına başlanılır. Sayımlar sabah, öğlen, akşam ve hafta sonu için ayrı ayrı yapılır. Oluşturulan datalar uzman arkadaşlarımız tarafından çeşitli formüller kullanılarak plan haline dönüştürülür.  Zaman planlamasında çok fazla etken vardır. Yolun genişliği, yoğunluğu, hız sınırı gibi. Örneğin kollardan bir tanesi rampa olabilir. Bu durumda bu koldan birim zamanda geçecek araç sayısı düşer. Veya bir koldan ağırlıklı olarak toplu taşıma araçları geçiyor olabilir. Büyük araçlar trafikte küçük araçlara göre 2 veya 3 birim fazla yer ve zaman kaplar. Tüm bunlar değerlendirilerek planlama yapılır. Yeni model sistemde farklı zaman dilimleri için en az 3 plan oluşturulur. Bu planlar 6 ya kadar çıkabilir ihtiyaca göre. Yeni planlar aktif hale getirildikten sonra kavşak trafik yoğunluğuna göre günün çeşitli saatlerinde otomatik olarak değişerek daha doğru çalışmaya başlar. Sonrasında kavşak aralıklarla gözlemlenerek daha ince müdahaleler yapılarak optimize edilir ve bu gözlem hiç bir zaman bitmez. Oluşacak yeni şartlara göre kavşak yeniden yeniden optimize edilir.

En yeni ne yapıyorsunuz, yürüyen yeni bir projeniz varmı?

Sürücülerimizin çok fazla yararına olacak yeni bir proje üzerinde çalışıyoruz. 

Talep uyarmalı kavşaklar. Yan kollardan katılımın az olduğu kavşaklardaki süre kayıplarını engellemek amacıyla veri alış verişi yapan sistemler kuruyoruz. Kavşakta ihtiyaç olan noktalara sensörler monte ederek kollardaki araç mevcudiyetini veya miktarını alıyoruz ve araç sayısına göre sinyalizasyon sistemini anlıkta yeniden programlıyoruz. Böylece kavşak dinamik olarak çalışmaya başlıyor ve her kola o anki ihtiyaç kadar yeşil ışık yakıyoruz. Kolda hiç araç yoksa sistem o kolu pas geçerek ana yola yeşil yakmaya devam ediyor.  Kritik kavşaklardan başlayarak sisteme uygun olan tüm kavşaklarda bu dinamik sistemi uygulamayı planlıyoruz.

DMS (Değişken Mesaj Sistemi) sistemi nedir? Nasıl çalışır?

Son 3 yılda yapılan çalışmalarla tüm elektronik sistemlerimizi merkezle bağlantılı hale getirdik. Göremediğiniz yeri yönetemezsiniz. Trafik çok değişken bir yapı ve çok sayıda anlık hadise gelişmekte. Önceden sürücülerimizle iletişimimiz tek yönlü idi. Biz sürücülerin davranışlarını gözlemliyor ve ona göre müdahalelerde bulunuyorduk. Şimdi ise Değişken Mesaj Sistemi sayesinde interaktif bir iletişim modeline geçtik. Artık hadise olmadan sürücülerimizi uyarabiliyoruz ve olası yoğunluğu engelleyebiliyoruz. Şu an en büyük amacımız onlara anlık doğru bilgiler vererek sürücülerimizin güvenini kazanmak. DMS sistemlerini devreye aldığımızdan beri sürücülerimiz mesajlarımıza itibar ediyor. Bu hem onların işini kolaylaştırıyor hem bizim. Uyarıları dikkate alan sürücülerimiz sayesinde trafiği homojen hale getirebiliyor ve  yoğun bölgelerdeki sıkışmaları çok daha hızlı çözüyoruz.

DMS sisteminde bulundukları yere göre rota bilgileri veriyoruz.

Sürücülerimiz mesajları nasıl okumalı?

Sürücülerimize zaman tahminlerini iletebilmemiz için referans noktaları oluşturmak gerekiyor. Örneğin Müze DMS ini ele alalım. Şehrin batısına gitmek için çeşitli alternatifler var. Bu nokta için Ağcalı ve NFK kavşaklarını referans veriyoruz.  Ulucami, Şekerdere  rotasını tercih ederseniz şu kadar dakikada ulaşırsınız veya aynı hedefe Abdülhamithan üzerinden giderseniz şu kadar sürede ulaşırsınız. Tercih tamamen sürücülerimize ait. Şehir genelinde tüm kavşaklara konulan sensörlerle noktadan noktaya ulaşım sürelerini anlık olarak ölçüyoruz ve sürücülerimize iletiyoruz DMS’ler vasıtası ile. DMS lerde dikkat edilmesi gereken bir hususta renklendirme sistemi. Yine bir örnek verelim. Ulucami - NFK rotası sarı renkte 10dk yazıyor olsun. Burada sürücülerimize verdiğimiz mesaj şudur. Ulucami - NFK arası normalden biraz daha yoğun (Sarı renk yeşil rengin bir üst yoğunluk seviyesi) ama yaklaşık 10dk da ulaşım var şu an. Tercih sürücülerimize ait. Sistem 4 ayrı renkte çalışıyor. Yeşil renk hız sınırlarına uyularak noktadan noktaya ulaşılabilecek en kısa süreyi temsil ediyor. Sarı renk yoğunluğa bağlı %20 gecikme olduğunu ifade ediyor. Turuncu renk + %20 gecikmeyi ifade ediyor son olarak Kırmızı renk +30 gecikme süresini ifade ediyor. Aslında mesajlardaki renkler sürelerden daha önemli. Sürücülerimizin yeşilden başlayarak en iyi tercihi yapmasını tavsiye ediyoruz. Ayrıca sistem optimizasyonumuz devam ediyor, tespit ettiğimiz rotaların kullanım durumlarına göre ekleme ve çıkarmalar yapılabilir. Sürücülerimizden aldığımız geri dönüşlere göre sistemi daha iyiye doğru şekillendirmeye devam edeceğiz.